Kollektif şirket Nedir?
Kollektif şirket, iki veya daha fazla kişinin sınırsız, doğrudan ve müştereken sorumlu olacak şekilde ticari bir işletmeyi işletmek üzere ortaklık kurmalarıyla oluşan bir şirket türüdür. Türkiye’de Ticaret Kanunu çerçevesinde düzenlenen bu şirket türü, genellikle kişisel ilişkilere ve güvene dayalı iş ortaklıklarında tercih edilir. Kollektif şirketlerin başlıca özellikleri şunlardır:
1. Ortakların Sorumluluğu
Kollektif şirket ortaklarının şirket borçları karşısında kişisel varlıkları ile sınırsız ve müştereken sorumlu olmaları en belirgin özelliğidir. Bu, şirketin borçları ödenemediği takdirde, alacaklıların ortakların şahsi mal varlıklarına başvurabilmesi anlamına gelir.
2. Şirketin Yönetimi
Şirketin yönetimi tüm ortaklar tarafından müştereken yapılır, ancak şirket sözleşmesi ile bazı ortaklara yönetim yetkisi verilebilir ya da bazı ortakların yönetimden tamamen çıkarılması mümkün olabilir.
3. Kar ve Zarar Paylaşımı
Kar ve zarar, genellikle ortaklar arasında şirket sözleşmesinde belirlenen oranlarda paylaşılır. Eğer sözleşmede bir oran belirtilmemişse, her ortak eşit oranda kar ve zarara katılır.
4. Hukuki Yapı
Kollektif şirketler, tüzel kişilik kazanmalarına rağmen, ortakların kişisel sorumlulukları nedeniyle diğer şirket türlerine göre daha çok kişisel ilişkilere dayalı bir yapı gösterirler.
5. Vergilendirme
Kollektif şirketler, gelirlerini doğrudan ortaklara dağıttığı için, şirketin kendisi vergi mükellefi olarak değil, ortaklar bireysel gelir vergisi mükellefi olarak vergilendirilir.
6. Kuruluş ve Feshi
Kollektif şirketlerin kuruluşu ve feshi diğer şirket türlerine göre daha basittir. Ancak, tüm ortakların anlaşmasıyla veya şirket sözleşmesinde öngörülen hallerin gerçekleşmesi durumunda feshedilebilirler.
Kollektif şirket, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, aile işletmeleri ve profesyonel hizmetler sunan ortaklıklar için uygun bir işletme şekli olabilir. Şirketin kuruluşu, işleyişi, vergilendirilmesi ve diğer hukuki işlemleri ile ilgili detaylı bilgi ve danışmanlık almak için bir avukat veya mali müşavirle görüşmek faydalı olacaktır.
Kollektif şirket özellikleri Nelerdir?
Kollektif şirket, Türk Ticaret Kanunu’na göre düzenlenmiş, en az iki gerçek kişinin, ticari bir işletmeyi işletmek üzere kendi adları altında sınırsız, müştereken ve bizzat sorumlu olacak şekilde kurdukları bir şirket türüdür. Bu şirket türünün temel özellikleri şunlardır:
- Ortakların Sorumluluğu:
- Kollektif şirkette ortakların sorumluluğu sınırsız ve müşterektir. Yani, şirketin borçları için ortaklar, şirket mal varlığı yetmediği takdirde kendi kişisel mal varlıkları ile de sorumludur.
- Ortaklar, şirket borçlarından dolayı alacaklılar tarafından doğrudan ve bizzat sorumlu tutulabilirler.
- Ortak Sayısı:
- Bu tür bir şirket, en az iki gerçek kişi tarafından kurulabilir. Ortak sayısının üst sınırı ise sınırlı değildir.
- Ticari İsim:
- Şirketin ticari ismi, bir veya birden fazla ortağın soyadını içermeli ve şirketin bir kollektif şirket olduğunu belirten bir ibare (örneğin, “ve Ortakları”) eklenmelidir.
- Yönetim ve Temsil:
- Şirket işlerinin yönetimi ve şirketi üçüncü kişilere karşı temsili, esas itibarıyla tüm ortaklara aittir. Ancak, ortaklar arasında bir veya birkaçının bu yetkileri kullanması yönünde anlaşma yapılabilir.
- Şirket Sözleşmesi:
- Ortaklar arasındaki ilişkileri, hak ve yükümlülükleri düzenleyen ve noter tarafından onaylanması gereken yazılı bir şirket sözleşmesi ile kurulur.
- Kayıt ve İlan:
- Kollektif şirketler, ticaret siciline kaydedilmeli ve kayıt işlemi ticaret sicil gazetesinde ilan edilmelidir.
- Kar ve Zarar Paylaşımı:
- Kar ve zarar paylaşımı, ortaklar arasında yapılan şirket sözleşmesinde belirlenen oranlara göre dağıtılır. Sözleşmede bir hüküm bulunmaması durumunda, kar ve zararlar eşit olarak paylaşılır.
- Kollektif şirketler, gelirlerine göre gelir vergisine tabidirler. Şirketin elde ettiği gelir, ortaklar arasında dağıtıldıktan sonra her bir ortağın kendi gelir vergisi beyannamesinde beyan edilir.
- Fesh ve Tasfiye:
- Ortakların ölümü, iflası veya ortaklardan birinin şirketten ayrılma talebi gibi durumlar şirketin feshine yol açabilir. Fesh edilen şirket, tasfiye sürecine girer.
Kollektif şirketler, özellikle ortakların bir işletmeyi yakın bir işbirliği ve tam bir güven ortamı içinde yönetmek istedikleri durumlarda tercih edilir.