Şirketler yaptığı bütün işlemleri tutmak zorunda olduğu defterlere tarih, sayı, açıklama ve tutarlar açısından kayıt altına almak zorundadır.
Defter tutma, işletmede meydana gelen parasal işlemlerin belli bir düzen içerisinde ticari defterlere yazılmasını ifade eder. Devlet harcamalarının karşılandığı, en büyük kaynak vergidir. Vergi para demektir. O halde kazanç elde eden bütün gerçek ve tüzel kişilerin kazançları üzerinden ödeyecekleri vergi devleti yakından ilgilendirir. Devlet kişilerin vergi karşısındaki durumlarını, verginin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını işletmenin tuttuğu ticari defter ve belgelerden öğrenir ve takip edebilir.
Bu nedenledir ki Vergi Usul Kanunumuz içinde ticari defter ve belgeler önemli yer tutmaktadır. (171-242. maddeler arasındaki toplam 72 madde ticari defter ve belgeler ile ilgili düzenlemeleri kapsar.) Defter tutma olayını bir de defter tutan kişi yönünden ele alırsak; Ticari defterlerini ticari belgelere dayanarak yasaların istediği şekilde tutan bir işletme sahibi, defterde yer alan kayıtlara bakmak suretiyle:
– İşletmesinin kar-zarar durumunu öğrenir,
– Satacağı malların maliyet fiyatını, dolayısıyla satış fiyatını bilir,
– İşletmesi ile ilişkisi olan kişilerle, arasındaki borç alacak tutarlarının ne olduğunu öğrenir,
– Devletine ödeyeceği vergi tutarını bilir,
– İstatistiksel bilgi elde eder,
– Önceki dönemlerle içinde bulunduğu dönemi karşılaştırma imkanı bulabileceğinden işletmesinin verimini arttırıcı kararlar alır,
– Anlaşmazlık durumunda bu defter ve belgelerini ispat aracı olarak gerekli mercilere sunar.
Muhasebe Nedir?
Muhasebe kavramı, ticari olarak faaliyet gösteren bir firmanın tüm parasal işlemlerini kayıt altına almak ve analiz etmek anlamına gelmektedir. Ticari getiriler elde eden her türlü işletme muhasebe kayıtları tutmak durumundadır. Muhasebe bilgilerini düzenleyen kişiler muhasebeciler ve mali müşavirlerdir. Muhasebe bilgileri karmaşık yapılarda olabildiği için her türlü işletme muhasebecilerden destek almaktadır.
- Muhasebe bilgileri kayıt altına alınarak firmalar tarafından arşivlenebilmektedir.
- Muhasebe kayıtlarıyla aynı zamanda ilerleyen yıllarda şirketler aylık ve yıllık ticari faaliyetlerini incelemektedir.
- Şirketler muhasebeci ve müşavirlerin tuttuğu kayıtları inceleyerek aylık ve yıllık gelirlerini inceleme imkânı bulmaktadır.
- Muhasebe, işletmelerin para kaynaklarının kullanım kanallarını incelenmesi ve analiz edilmesi üzerine kurulmuştur.
- Muhasebe sayesinde şirketlerin ve işletmelerin mali durumları ortaya çıkarılmaktadır.
Muhasebe defter Nasıl Tutulur?
Vergi usul kanununda yer alan 194. Maddeye göre muhasebe defterleri şu şekilde tutulmaktadır:
- Muhasebe defterlerinin, sol tarafında defter tutulan işletmenin giderleri kayıt altına alınmaktadır.
- Defterin gider kısmında işletmenin satın aldığı maddeler ve alınan hizmetler karşılığında ödenen paralar kayıt altına alınmıştır.
- Aynı zamanda işletmenin vermekle yükümlü olduğu borç kayıtları da gider kısmında yer almaktadır.
- Muhasebe defterlerinin sağ kısmında ise şirketlerin gelirlerine yer verilmektedir.
- Gelir bölümünde işletmenin sattığı bir mal varsa o malın getirdiği kazançların kaydı tutulmaktadır.
Yıllar önce muhasebe defterleri genellikle elle kayıt altına alınmaktaydı. Gelişen teknoloji sayesinde uygulamaya sokulan muhasebe programları sayesinde muhasebe defterleri dijital ortamlara taşınmıştır. Muhasebe defterini elle tutmak için kayıtların silinmemesi için tükenmez bir kalem kullanılmalıdır.
Defter Tutma Sorumluluğu
Vergi usul ve kanunların 172. Maddesine göre gerçek ve tüzel kişiler muhasebe defteri tutma sorumluluğu taşımaktadır. Defter tutma sorumluluğu olan kişiler ise şunlardır:
- Ticaret ile uğraşan tüccarlar ve ticari faaliyetleri üzerinden kazanç elde edenler muhasebe defteri tutmak zorundadır.
- Ticaret faaliyetinde bulunan şirketler gelir hesaplarına göre defter tutma sorumluluğu taşımaktadır. Bu şirket türleri: Anonim, limited, kooperatif, kolektif ve komandittir.
- Devlet, belediye, özel idare vb. kamu kuruluşları muhasebe defteri tutmak durumunda olan bir diğer gruptur.
- Vakıf ve dernek grupları muhasebe defteri tutması gereken gruplar arasındadır.
- Doktor, avukat, mühendis ve mali müşavir gibi mesleklerini işletme mahiyetinde yürüten kişiler muhasebe defteri tutma sorumluluğu taşımaktadır.
- Son olarak muhasebe defteri tutma sorumluluğu taşıyan grup ise çiftçilerdir. Çiftçiler yıllık zirai kazançları üzerinden vergi verdikleri için gelir gider hesabıyla defter tutmalıdırlar.
Defter tutma hadleri
2023 yılı için vergi mükellefleri ve meslek grupları tarafından takip edilen konulardan bir tanesi defter tutma ve hadleri gelmektedir. 2023 yılı defter tutma hadlerinin belirlenmesi için 2022 yılı rakamları incelenmelidir. Defter tutma hadleri Vergi Usul kanunu genel tebliğleri çerçevesinde belirlenmektedir.
Defter tutma hadleri Vergi Usul Kanunlarında vergi mükelleflerinin sınıf gruplarına göre değişiklik göstermektedir. 2023 yılına dair defter tutma hadleri henüz resmi makamlardan duyurulmamıştır. Defter tutma hadlerine yönelik tebliğler genellikle her senenin aralık ayında açıklanmaktadır.
İstanbul Bölgesi Muhasebe ve Defter Tutturmak için iletişim bilgilerimiz üzerinden irtibata geçebilirsiniz.
