Damga Vergisi Nedir?
Damga vergisi, Türkiye’deki çeşitli belgelerin düzenlenmesi ve hukuki işlemler sırasında ödenen bir tür harçtır. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na göre, belirli belgelerin düzenlenmesi veya bu belgelerin noterler veya diğer yetkilendirilmiş merciler tarafından onaylanması durumunda damga vergisi ödenmesi gerekmektedir.
Damga Vergisi Hesaplama
Örneğin, taksitle satış sözleşmeleri binde 9,48 oranında damga vergisine tabidir, ancak belirli bir miktarı aşmayan tahkimnameler ise 294,90 TL damga vergisi öder.
Damga vergisi ödeme yöntemleri bu duruma göre iki şekilde gerçekleştirilir. İlk yöntem olan nispi ödeme, binde 9,48 oranında hesaplanır, yani belirli bir yüzdeye göre ödenir. İkinci yöntem ise maktu ödemedir. Eğer sözleşmede bir değer belirtilmemişse, damga vergisi maktu olarak alınır; ancak sözleşmede bir değer belirtilmişse, nispi yöntem uygulanır.
Sözleşme için damga vergisi nasıl hesaplanır? Sözleşmelerde damga vergisi hesaplamak için tek gereken rakam, sözleşme tutarıdır. Aylık olarak belirlenen tutarı yıllık olarak düşünerek hesaplamanız gerekmektedir.
Bir örnek üzerinden hesaplama yapalım. Diyelim ki, sözleşmenin aylık tutarı 2.000 TL olsun; bu durumda yıllık tutarı 24.000 TL olarak buluruz. Ardından şu formülü uygulamamız gerekmektedir:
Damga Vergisi Tutarı = Sözleşme Tutarı x %0,948
Damga Vergisi Tutarı = 24.000 x %0,948 –> 227,52 TL’dir.
Örnekte de açıklandığı gibi, iş sözleşmesi için damga vergisi hesaplarken, tutarı binde 9,48 ile çarpmak yeterlidir. Eğer sözleşmenizde damga vergisinin yarı yarıya ödeneceğine dair bir ifade bulunuyorsa, hesapladığınız tutarın yarısını ödemeniz gerekmektedir.
Sadece kefil bulunmayan kira kontratlarında damga vergisi oranı binde 1,89 olarak hesaplanmaktadır. Eğer kira kontratında kefil var ise normal bir sözleşme gibi binde 9,48 olarak hesaplanmaya devam edilmektedir.
Damga Vergisinin Amacı
Damga vergisi, devletin gelir kaynaklarından biri olarak önemli bir role sahiptir. Vergi gelirleri, devletin kamu hizmetlerini finanse etmesine ve ekonomik kalkınmayı desteklemesine yardımcı olur. Damga vergisi, bu amaçla hukuki işlemlerin bir parçası olarak tahsil edilen bir gelir kaynağıdır.
Damga Vergisinin Uygulanma Alanı
Damga vergisi, çeşitli belgelerin düzenlenmesi ve onaylanması sırasında uygulanır. Örneğin, sözleşmeler, taahhütler, tapu senetleri, noter onaylı belgeler, resmi evraklar ve diğer benzer belgeler damga vergisine tabi tutulur.
Damga Vergisinin Ödenmesi
Damga vergisi, belgenin düzenlendiği veya onaylandığı anda ödenir. Belgenin damga vergisini ödemeden kullanılması veya onaylanması yasal olarak mümkün değildir. Damga vergisi, ödeme yapılacak belgenin düzenleyicisi veya sahibi tarafından ilgili vergi dairesine ödenir.
Damga Vergisi İstisnaları
Damga vergisi, belirli durumlarda istisna uygulanan belgeler için geçerli olmayabilir. Örneğin, devlet daireleri arasında yapılan belirli işlemler ve bazı resmi belgeler damga vergisinden muaf tutulabilir. Ayrıca, gelir vergisi, harçlar ve KDV gibi diğer vergilere tabi olan belgelerden damga vergisi alınmayabilir.
Damga Vergisi Nasıl Ödenir
Damga vergisini anonim şirketler her ay kdv beyannamesi gibi beyanname ile bildirmektedir. Limited şirketler, şahıs firmaları ve gerçek kişiler damga vergisi mükellefiyeti olmadığı için damga vergisi beyannamelerini vergi dairesine götürüp tahakkuk ettirip daha sonra yine vergi dairesinden ödeyebileceği gibi kamu bankalarından da ödeyebilmektedir. Aynı zamanda bu vergiler kamu bankaların internet bankacılığı aracılığı ile ödenebileceği gibi kamu bankalarının veznelerinden de ödenebilmektedir. Ama ilk işlem olan tahakkuk işlemi sadece ve sadece vergi dairesinin süreksiz yükümlükük servisinden yapılmaktadır, buradan alınan tahakkuk ile diğer ödeme işlemleri sürecine geçilmektedir.