Sermaye piyasası, ekonomi konusunda finansal sistemi oluşturan en önemli yapı taşlarından bir tanesidir. Menkul değerler söz konusu olduğu zaman, bunların uzun süreli vade tarihleri karşılığında alım ve satım işlemlerinin yapıldığı yerlerin bütününe Sermaye piyasası denilmektedir. Bu piyasa sayesinde yapılan bütün birikimler ekonomiye destek olması yönünden oldukça önemlidir. Ekonominin gidişatında aynı altın ve döviz piyasalarının önemli olduğu gibi Sermaye piyasası da oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Sermaye piyasası üzerindeki bütün kurallar ve kanunlar tamamen Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında belirlenmiştir. Bu kapsam doğrultusunda Kanun’un en büyük amacı güvenli, etkin, rekabetçi, adil ve istikrarlı bir yapı oluşturmaktır. Yine Kanun’un getirdiği en büyük amaçlardan bir tanesi ise yatırımcıların haklarını ve çıkarlarını doğru bir şekilde gözetmek olacaktır.
Sermaye Piyasasına Bağlı Kurumlar Hangileridir?
Günümüzde Sermaye piyasası düzenine bağlı olan birçok kurum ve kuruluş bulunmaktadır. Bu kurum ve kuruluşlara bakacak olursak:
- Borsa İstanbul
- Takas ve Saklama Bankası (Takasbank)
- Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği (TSPAKB)
- Aracı Kurum ve Bankalar (Yatırım Kuruluşları)
- Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK)
- Halka Açık Şirketler
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK)
- Derecelendirme Şirketleri
- Portföy Yönetim Şirketleri
- Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
- TCMB
Şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bu kurum ve kuruluşları tamamı Sermaye piyasası üzerinde etkin olan ve bu piyasa üzerinde bağlılığı bulunan kuruluşlardır. Bu kuruluşların Sermaye piyasası üzerindeki amaçları ise tamamen bu piyasayı daha seviyeli, düzenli ve sağlam bir yapıda tutmak olarak bilinmektedir.
Sermaye Piyasası Faaliyetleri Nelerdir?
Sermaye piyasası bünyesinde birçok faaliyet barındırmaktadır. Bu faaliyetlerin tamı Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) kapsamında oluşturulan 34. Madde gereğince belirlenmiştir. Sermaye piyasası faaliyetlerine bakmamız gerekirse:
- Halka arza aracılık etmek
- Alım ve satım konusunda aracılık yapmak
- Bireysel portföy yöneticiliği yapmak
- Sınırlı ve genel saklama hizmetleri oluşturmak
- Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenecek olan diğer hizmetler ve etkinlikler
- Alım ve satım sistemleriyle birlikte Pazar alanının işletilmesi
Şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu faaliyetler tamamen yasal ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenmektedir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Sermaye Piyasası Neden Önemlidir?
Sermaye piyasası, fon sahibi olan kişilerin diğer ismiyle yatırımcı kişilerin birikimlerini, belli bir miktarda gelir beklentisi kapsamında yatırması açısından oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Sermaye piyasası sayesinde ekonomi oldukça hareketli bir yapıya sahip olur.
Birincil Piyasa Nedir?
Tahvil ve hisse senedi gibi birçok menkul kıymetleri ihraç eden ve fon ihtiyacı olan kişilerle birlikte tasarruf sahibi olan kişilerin direkt olarak karşı karşıya geldiği piyasadır.
İkincil Piyasa Nedir?
İkinci piyasa kavramı ise menkul kıymetlerin, nakit ihtiyacına karşılık olarak çevrilmesinin sağlandığı Sermaye piyasası türüdür.
Sermaye Piyasası Araçları Ne Anlama Gelmektedir?
Sermaye piyasası araçları yatırımcıların yatırımlarını gerçekleştirmesine yarayan bir unsur olarak dikkat çekmektedir.
Sermaye Piyasası Araçları Nelerdir?
Sermaye piyasası kapsamında yer alan araçları incelemek gerekirse:
- Hisse (pay) Senedi
- Devlet Tahvili
- Özel Sektör Bonoları
- Özel Sektör Tahvili
- Borsa Yatırım Fonu
- Kira Sertifikaları
- Opsiyonlar
- Vadeli İşlemler ve Sözleşmeleri
- Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler
- Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler
Şeklinde toplamda on tane Sermaye piyasası aracı bulunmaktadır.