E-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) Nasıl Kesilir? (2025 Rehberi)
2025 yılı itibarıyla, serbest meslek mensuplarının çoğu artık e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) sistemine geçmiş durumda.
Serbest meslek faaliyetlerinden gelir elde eden herkes için e-SMM kesmek yasal bir zorunluluktur.
Bu yazıda, e-SMM nasıl kesilir, hangi belgeler gerekir, hangi durumlarda hata yapılır ve süreç nasıl işler adım adım anlatılmaktadır.
1. e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) Nedir?
e-SMM, serbest meslek erbaplarının, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemine entegre şekilde dijital ortamda makbuz düzenlemesini sağlayan elektronik belgedir.
Kâğıt makbuzun yerini alır; aynı hukuki geçerliliğe sahiptir.
📌 Kapsam:
Avukatlar, doktorlar, yazılımcılar, mali müşavirler, mühendisler, danışmanlar ve diğer serbest meslek sahipleri e-SMM kullanmak zorundadır.
2. e-SMM Zorunluluğu Kimleri Kapsar?
- Serbest meslek kazancı elde eden ve vergi mükellefi olan kişiler,
- E-fatura veya e-arşiv kullanıcıları,
- Kayıt dışı faaliyetleri önlemek amacıyla elektronik belge sistemine dahil edilen serbest meslek mensupları.
Yeni mükellefler için e-SMM zorunluluğu, vergi mükellefiyetinin başladığı ayı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar geçerlidir.
3. e-SMM Sistemine Giriş
e-SMM düzenlemek için üç farklı yol vardır:
- GİB Portalı Üzerinden (Ücretsiz):
- https://ebelge.gib.gov.tr adresine giriş yapılır.
- “e-SMM Portal Girişi” seçeneği seçilir.
- E-imza veya mali mühürle kimlik doğrulaması yapılır.
- Özel Entegratör Kullanımı:
- Yoğun makbuz kesimi olanlar için idealdir.
- Makbuzlar otomatik olarak GİB sistemine gönderilir.
- Muhasebe Yazılımı Entegrasyonu:
- Mali müşavirler veya büyük ofisler tarafından tercih edilir.
- e-SMM, e-fatura ve e-defter süreçleri tek sistemde yürütülür.
4. e-SMM Nasıl Kesilir? (Adım Adım)
Aşağıdaki adımlar GİB Portalı üzerinden makbuz düzenlemek isteyen serbest meslek mensupları içindir:
1. Adım: GİB e-SMM portalına giriş yapın.
2. Adım: “Yeni Belge Oluştur” sekmesine tıklayın.
3. Adım: Müşteri bilgilerini (ad, adres, vergi dairesi, T.C. veya VKN) girin.
4. Adım: Hizmet tanımını yazın (örneğin “Danışmanlık Hizmeti” veya “Yazılım Geliştirme Hizmeti”).
5. Adım: Tutar, KDV oranı, stopaj oranı gibi alanları doldurun.
6. Adım: E-imza veya mali mühür cihazınızı takın.
7. Adım: “Makbuzu Oluştur ve Gönder” seçeneğini tıklayın.
📧 Makbuz, otomatik olarak alıcının e-posta adresine iletilir ve sistemde saklanır.
5. e-SMM’de Dikkat Edilmesi Gereken Vergisel Unsurlar
- KDV oranı: Genellikle %20’dir (istisna yoksa).
- Stopaj oranı: %20 olarak uygulanır, ancak işverene göre değişebilir.
- Gelir vergisi beyannamesi: e-SMM kayıtları üzerinden oluşturulur.
- KDV ve Muhtasar beyan: Makbuz verileriyle eşleşmelidir.
💡 Detaylı bilgi için:
👉 Serbest Meslek Makbuzunda Stopaj: Kim Öder, Nasıl Hesaplanır?
6. e-SMM ile e-Fatura Arasındaki Farklar
| Kriter | e-SMM | e-Fatura |
|---|---|---|
| Hedef Kullanıcı | Serbest Meslek Erbabı | Ticari İşletmeler |
| Belge Türü | Hizmet Kazancı | Mal/Hizmet Satışı |
| Stopaj | Uygulanır | Genelde uygulanmaz |
| KDV | Hizmete göre değişir | Satışa göre değişir |
| Düzenleme Aracı | GİB Portal veya Entegratör | Entegratör veya ERP |
7. e-SMM Hataları ve Çözüm Yöntemleri
- Yanlış vergi oranı: Düzeltme makbuzu düzenlenmelidir.
- Hatalı müşteri bilgisi: Makbuz iptali ve yenisi gereklidir.
- Mali mühür arızası: GİB destek birimi veya entegratör firmayla iletişim kurulmalıdır.
8. E-İmza ve Mali Mühür Zorunluluğu
e-SMM düzenleyebilmek için e-imza veya mali mühür gerekir.
E-imza temini için:
👉 ilksirketim.com üzerinden online başvuru yapabilirsiniz.
Mali mühür, tüzel kişiler için zorunludur ve TÜBİTAK-KamuSM üzerinden alınır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. e-SMM kâğıt makbuz yerine geçer mi?
Evet, tamamen aynı yasal geçerliliğe sahiptir.
2. e-SMM iptali yapılabilir mi?
Evet, hatalı belge düzenlendiğinde iptal butonuyla yeniden kesilebilir.
3. e-SMM ne kadar süreyle saklanmalıdır?
En az 5 yıl süreyle elektronik ortamda saklanmalıdır.
4. e-SMM sistemine geçiş süresi nedir?
Yeni mükellefler, faaliyete başladıktan sonraki 3. ayın sonuna kadar geçmelidir.
Sonuç
e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM), serbest meslek mensupları için belge düzeninde kolaylık ve hız sağlar.
2025 yılı itibarıyla sistem tamamen oturmuş olup, Gelir İdaresi Başkanlığı e-belge sisteminde tüm makbuzlar elektronik olarak saklanmaktadır.
Mali müşavir rehberliğiyle süreç eksiksiz yürütüldüğünde hem vergi uyumu hem belge güvenliği sağlanır.
💼 Profesyonel Tavsiye:
E-SMM’ye geçiş yaparken doğru entegratör seçimi ve e-imza süreci için mali müşavirinizden destek almanız süreci hızlandırır.