Bağımsız Çalışan Mimarlar İçin Muhasebe: Serbest Meslek Kazancı 2025 Rehberi
Giriş
Bağımsız çalışan mimarlar, yani kendi hesabına proje çizen ve danışmanlık veren profesyoneller için muhasebe süreci diğer sektörlerden farklıdır.
2025 yılı itibarıyla serbest meslek erbapları, e-fatura, e-makbuz ve e-defter gibi dijital sistemlere uyum sağlamak zorundadır.
Bu yazıda, bağımsız mimarlar için muhasebe süreçlerini, vergisel yükümlülükleri ve serbest meslek kazancı hesaplamasının püf noktalarını anlatıyoruz.
1) Serbest Mimar Nedir?
Serbest mimar, kendi adına hizmet veren, bir şirkete bağlı olmadan proje tasarımı, danışmanlık veya çizim hizmeti sunan kişidir.
Vergi mevzuatına göre bu kişiler “serbest meslek erbabı” sayılır ve gelirleri “serbest meslek kazancı” olarak vergilendirilir.
Yani bir bağımsız mimar:
- İşverenle sözleşme yapar,
- Fatura yerine serbest meslek makbuzu düzenler,
- Gelir ve giderini defterine işler.
Bu nedenle bağımsız çalışan mimarlar için muhasebe, hem teknik hem de yasal açıdan titizlik ister.
2) Bağımsız Mimarlar İçin Muhasebe Zorunlulukları
2025 itibarıyla bağımsız çalışan her mimarın uyması gereken temel yükümlülükler:
- E-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) kullanmak,
- Defter Beyan Sistemi üzerinden kayıt tutmak,
- KDV Beyannamesi (aylık) vermek,
- Geçici Vergi (3 ayda bir) ve Yıllık Gelir Vergisi beyan etmek,
- Stopaj oranlarını doğru uygulamak (%20).
Serbest çalışan mimarlar ayrıca iş yaptıkları kurum veya şirketten stopaj kesintili ödeme alır. Bu kesinti, kurum tarafından beyan edilir ve mimarın vergiden düşülür.
3) Serbest Meslek Kazancı Nasıl Hesaplanır?
Serbest meslek kazancı, elde edilen brüt gelirden giderlerin düşülmesiyle bulunur.
Yani:
Serbest Meslek Kazancı = Gelir – Gider
Örnek:
Bir mimar 2025 yılında toplam 1.000.000 TL gelir elde etti ve 400.000 TL gider yaptıysa:
Vergiye tabi kazanç = 600.000 TL olur.
Bu kazanç üzerinden gelir vergisi tarifesi uygulanır.
4) Serbest Mimarların Giderleri Nelerdir?
Bağımsız çalışan mimarların muhasebesinde en sık karşılaşılan gider kalemleri:
- Yazılım lisansları (AutoCAD, SketchUp, Revit vb.)
- Ofis kirası ve ekipman giderleri
- Seyahat ve proje sunum masrafları
- Baskı ve maket giderleri
- Telefon, internet, araç giderleri (iş amaçlı)
- Mali müşavirlik ücreti
Bu giderlerin tamamı fatura veya belgeye dayanmalı ve “işe ilişkin” olmalıdır.
Belgesiz gider, vergi matrahında indirime konu edilemez.
5) E-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM)
Serbest çalışan mimarlar, verdikleri her hizmet için e-SMM düzenlemek zorundadır.
Bu makbuzda:
- Hizmetin tanımı,
- Brüt tutar,
- Stopaj (%20),
- KDV (%10 veya %20),
- Net tahsilat tutarı yer alır.
Makbuz Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine otomatik iletilir.
Bu nedenle bağımsız mimarlar için muhasebe artık tamamen dijital ortamda yürütülmektedir.
6) Bağımsız Mimarların Vergi Avantajları
Serbest çalışan mimarlar, bazı giderlerini vergiden düşebilir:
- Ofis donanımı amortismanı,
- Yazılım lisansları,
- Araç giderlerinin %70’i,
- Kırtasiye, temsil ve iletişim giderleri.
Ayrıca KDV iadesi veya geçici vergi indirimi gibi haklardan da yararlanabilirler.
Bu nedenle düzenli kayıt tutmak, yıl sonunda ciddi vergi avantajı sağlar.
7) Mali Müşavirle Çalışmanın Önemi
Birçok bağımsız mimar, “benim gelirlerim az, kendim beyan ederim” diyerek profesyonel destek almaktan kaçınır.
Oysa ki yanlış beyan, eksik gider yazımı veya makbuzda oran hatası gibi durumlar, KURGAN sisteminde risk yaratabilir.
Bir mali müşavir, hem e-SMM kayıtlarını kontrol eder hem de serbest meslek kazancını optimize eder.
Bu sayede mimar, yalnızca tasarımına odaklanırken mali yükümlülüklerini de doğru şekilde yerine getirir.
Sonuç
2025 yılıyla birlikte bağımsız çalışan mimarlar için muhasebe, dijitalleşmiş, hızlanmış ve daha denetlenebilir hale gelmiştir.
Artık her serbest mimar, e-SMM düzenlemek, gelir-gider dengesini belgelemek ve KURGAN sistemine uyumlu çalışmak zorundadır.
Doğru muhasebe yönetimi, sadece vergisel bir zorunluluk değil, aynı zamanda sürdürülebilir bir kariyerin temelidir.