Amortisman, duran malların zaman içerisinde aşınması, yıpranması ve eskimesi gibi durumlarda yıpranma payı olarak adlandırılan bir terimdir. Yani işletmelerin satın aldığı değerli varlıkların zamanla eskimesi, aşınması durumlarında gider payı olarak gösterilmesidir. Ancak duran varlıkların amortisman olması için bazı şartları sağlamalıdır. Bu şartlara ise, ‘’Amortisman Ayırma Koşulları’’ denilir. Bu koşulları sağlayan varlıklar amortisman olarak kabul edilir ve kayıt altına alınır. Bu içeriğimizde, amortisman nedir? Nasıl hesaplanır? Gibi amortisman konusunda merak ettiğiniz tüm detayları cevaplıyoruz.
Amortisman Nedir?
Herhangi bir işletme, malını bir seneden fazla süre kullandığı zaman malın eskimesi, yıpranması, değerini kaybetmesi ve kaybettiği değerin parasal karşılığı işletme tarafından gider olarak kayıt edilmesine amortisman denir. Amortize edilecek mallar ise belirli yönetmenlikler ile sıralanmıştır. Bunun dışında en temel 3 farklı amortisman çeşidi vardır:
- Fevkalade amortisman türünde deprem, sel ve yangın gibi olağanüstü durumlarla karşı karşıya kalan işletmeler, mallarının belirli kısımlarının amortize edilmesini talep edebilir.
- Azalan bakiyeler yöntemi ile yıpranma payı, ürünün veya malın ilk sene alış değerine göre hesaplanır. Takip eden senelerde ise net defter yöntemine başvurulur.
- Normal amortisman yöntemi yani eşit tutarlı amortisman türünde, malın yıpranma payı, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen oran ile birlikte malın tutarına sabit olarak eklenir. Bunun dışında malın ömrüne bölünerek hesaplanmaktadır.
Bu konu ilginizi çekebilir:
Amortisman Çeşitleri: İşletmeler İçin Stratejik Varlık Yönetimi
Amortisman Ayırma Koşulları
Bir işletmenin malını amortize edebilmek için bazı şartlar gerekir. Bu şartlardan ilki, işletmenin bu malı en az 1 sene boyunca kullanmasıdır. Söz konusu bu malların belirlenen amortize sınırını geçmesi gereklidir. Amortize sınırı ise her sene güncellenir ve hangi malların amortize olup olmayacağını sınırlayan bir sistemdir. Bunun dışında malın eskiyebilir, yıpranabilir ve kullanıma bağlı şekilde değerini kaybedebilir bir yapıda olması gereklidir.
Amortisman Nasıl Hesaplanır?
Amortisman nasıl hesaplanır? Sorusunun en basit hali, duran varlığa ait olan satın alma bedeli, varlığın ekonomik ömrüne yani faydalı ömrüne bölünür. Vergi Usul Kanunu göz önüne alındığı zaman, amortisman varlıkların hesaplanması, Maliye Bakanlığı ile belirlenen varlıklar ve ömürlerinin tespit edilmesi ile birlikte belirlenen oran üzerinden yapılır. Amortisman hesaplamak için bilinmesi gereken bazı şeyler şu şekildedir:
- Kullanım ömrünün sonunda oluşan değer.
- Varlığın ekonomik ömrü veya faydalı ömrü.
- Varlığın satın alma aşamasından, nakliye, kurulum ve eğitim tarzı faktörler dahil olmak üzere varlığın maliyeti.
Amortisman değeri, işletmelerin belirtilen gider kalemini vergiden düşmesi için her sene hesaplanmalıdır. İşletmeler, yıpranma payı sayesinde mallarının maliyetlerini birkaç seneye yayabilir ve kesinti yapabilir.
Amortisman Gideri Nedir?
Amortisman diğer adıyla yıpranma payı, işletmenin aldığı değerli varlıkların aşınması ve eskimesi durumunda gider payı şeklinde yansıtılmasıdır. Bunun dışında amortisman olacak mallardan bazıları, gayrimenkul, sera, telif hakları, demirbaş mallar, peştamal, iktisadi kıymetler, sinema filmleri, çöp temizleme araçları, ev döşemede kullanılan eşyalar olarak özetlenebilir.
Amortisman sistemi, kullanılan malların zaman içinde yarar maliyetinin ölçülmesine destek olur. Gereç veya varlık kullanılmaya başlandığı zaman gelir elde edilir ve bu varlığın kullanımı ile artış gösteren aşınma giderleri kayıt edilir.
Yüksel Damar Muhasebe & Mali Müşavirlik Hizmetleri ile amortisman hesaplama muhasebe konusunda destek alabilir ve diğer muhasebe, bütçe planlama, mali müşavirlik hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. Hukuk müşavirliği, vergi, denetim, muhasebe, şirket kurma ve bütçe planlama gibi danışmanlık hizmetleri, yüksek tecrübe ile sunulur. Alanında uzman profesyonellerden daha detaylı bilgi almak için iletişim kanallarımız üzerinden hemen ulaşabilirsiniz.