İşletmelerde araç satışı, farklı muhasebe işlemlerini içerir. Bu sürecin aşamaları şu şekildedir:
- Satış İşlemi: Araç satışında öncelikle aracın niteliği (binek veya ticari) belirlenir. Bu, amortisman hesaplamaları ve vergilendirme ile ilgili bazı farklılıkları beraberinde getirir.
- Fatura Düzenleme: Satış işlemi gerçekleştikten sonra fatura düzenlenir. Fatura üzerinde, aracın cinsi, marka/model, satış fiyatı, KDV oranı ve diğer detaylar yer alır.
- Amortisman Hesaplama: Satılan araç daha önce işletme aktifinde yer alıyorsa, satış anına kadar hesaplanan birikmiş amortisman miktarı belirlenir.
- Muhasebe Kaydı: Satış işleminin muhasebe kaydı şu şekilde olabilir:
- Araç satış bedelinin banka veya kasa hesabına alınması
- Satıştan doğan KDV’nin borç olarak kaydedilmesi
- Birikmiş amortismanın düşülmesi
- Kar veya zararın hesaplanması ve kaydedilmesi
Binek-Ticari Araç Ayrımı
Vergi Usul Kanunu’na (VUK) göre binek-ticari araç ayrımı oldukça belirgindir. Binek araçlarda arkada koltuk, küllük, emniyet kemeri veya emniyet kemeri tertibatı bulunması ve şoför ile yolcuyu ayıran bir bariyerin olmaması durumunda araç binek araç sınıfında kabul edilir. Bu durum, aracın amortisman oranlarını ve vergilendirilmesini etkileyebilir.
İkinci El Araç Alım-Satımı ve KDV Uygulaması
İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile uğraşan mükellefler, hem alış hem de satış işlemlerinde Katma Değer Vergisi (KDV) ile karşılaşmaktadırlar. Bu durum, alım-satım amacıyla yapılan işlemlerde farklılık gösterir.
- İşletmede Kullanılan Binek Otomobiller: İkinci el araç ticareti yapan mükellefler, işletmede kullanmak üzere aldıkları binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV’yi indirim konusu yapamazlar. Bu, işletmenin kendi ihtiyaçları için kullandığı araçlarla alakalıdır.
- Alım-Satım Amacıyla Yapılan İşlemler: İkinci el araç alım-satımı yaparken, KDV oranı aşağıdaki şekildedir:
- Eğer alışta ödenen KDV %1 ise, satışta da bu oran %1 olarak uygulanır.
- Eğer alışta ödenen KDV %18 ise, satışta da bu oran %18 olarak uygulanır.
Bu durum, alınan ve satılan aracın cinsine, modeline ve diğer kriterlere bağlı olarak farklılık gösterebilir.